Negeri Kedah Darul Aman, yang dijuluki sebagai “Negeri Jelapang Padi”, bukan sahaja terkenal dengan sawah padi yang terbentang luas, tetapi juga dengan pelbagai kekayaan warisan kulinari dan hasil bumi yang menjadikan negeri ini syurga bagi pencinta makanan tradisional. Kedah bukan sahaja menawarkan keindahan semula jadi dan budaya Melayu yang kukuh, tetapi juga menyajikan pelbagai oleh-oleh khas yang boleh dibawa pulang sebagai kenangan dari kunjungan anda ke utara Semenanjung Malaysia ini.
Dari makanan ringan tradisional hingga hasil tani segar, artikel ini akan mengupas pelbagai jenis oleh-oleh khas dari Kedah yang menggambarkan identiti, rasa, dan budaya rakyat negeri ini.
1. Kuih Karas – Simbol Tradisi Kuliner Kedah
Salah satu oleh-oleh paling ikonik dan terkenal dari Kedah ialah kuih karas, sejenis kuih rangup bentuk nya seperti jala halus atau sarang lebah. Kuih ini dibuat daripada campuran tepung beras dan gula, digoreng dalam acuan khas yang membentuk jalinan halus. Ia sangat ringan, rangup, dan sesuai untuk dijadikan snek atau dinikmati bersama teh panas.
Di Kedah, kuih karas amat mudah didapati terutamanya di kawasan seperti Alor Setar, Yan, dan Pendang. Kebiasaannya dijual dalam pek plastik dan tahan lama, menjadikannya pilihan ideal untuk dibawa pulang.
2. Pekasam – Warisan Kuliner Melayu Utara
Pekasam adalah makanan tradisional Melayu terkenal yang dihasilkan melalui proses perapan ikan bersama garam, beras goreng tumbuk, dan asam keping. Di Kedah, pekasam bukan sahaja dibuat daripada ikan darat seperti ikan sepat, tetapi juga ikan sungai seperti lampam dan tilapia.
Pekasam merupakan warisan turun-temurun yang sering dijadikan lauk utama dalam nasi. Rasanya masam, masin dan beraroma kuat, sesuai untuk penggemar makanan unik dan tradisional.
Pekasam biasanya HONDA138 dijual dalam plastik berasingan dan perlu disimpan di tempat sejuk. Anda boleh mencarinya di pasar tani atau kedai kampung di daerah Kubang Pasu, Sik, atau Baling.
3. Bahulu – Kegemaran Sepanjang Zaman
Walaupun kuih bahulu boleh didapati di seluruh Malaysia, bahulu dari Kedah, khususnya dari kawasan Sungai Petani dan Yan, terkenal dengan rasa tradisionalnya yang lebih asli. Dibuat menggunakan telur, gula, dan tepung gandum, kuih ini dibakar menggunakan acuan tradisional besi yang menghasilkan bahulu yang lembut di dalam dan rangup di luar.
Bahulu biasanya dikemas dalam bekas plastik atau balang dan tahan lama, menjadikannya antara oleh-oleh wajib dari negeri ini, terutama ketika musim perayaan.
4. Kerepek dan Snek Tradisional Kampung
Kedah mempunyai pelbagai jenis kerepek dan snek tradisional yang popular sebagai oleh-oleh, antaranya:
- Kerepek ubi pedas manis
- Kerepek pisang tanduk
- Emping padi
- Rempeyek kacang dan ikan bilis
- Kacang goreng berempah
Snek ini mudah ditemui di pasar tani, gerai tepi jalan, atau kilang kecil yang menawarkan produk buatan tangan. Ia sering dijual dalam paket besar dan sangat mudah dan sesuai untuk dibawa pulang.
5. Dodol Kedah – Lemak, Manis, dan Kenyal
Dodol merupakan manisan tradisional Melayu yang dibuat daripada santan, gula Melaka, dan tepung pulut. Di Kedah, dodol masih dibuat secara tradisional dalam kawah besar menggunakan kayu api. Ini memberikan rasa yang lebih enak dan kaya.
Dodol Kedah biasanya berwarna coklat gelap, bertekstur kenyal dan lembut. Ia dijual dalam bungkusan plastik kecil atau dibungkus menggunakan daun. Daerah-daerah seperti Yan, Kuala Kedah, dan Gurun terkenal dengan pembuatan dodol mereka.
6. Kuih Bangkit dan Kuih Siput
Kuih bangkit dan kuih siput juga merupakan oleh-oleh yang sering dibeli pelancong yang berkunjung ke Kedah, terutama semasa musim perayaan atau cuti sekolah.
- Kuih bangkit: kuih kering berasaskan tepung ubi yang lumer di mulut.
- Kuih siput: berbentuk kecil seperti siput, rasa pedas dan rangup.
Kedua-dua kuih ini boleh didapati dalam balang plastik dan amat sesuai sebagai kudapan di rumah atau pejabat.
7. Nasi Ulam Kering dan Herba Kampung
Bagi mereka yang gemarkan makanan sihat, Kedah turut terkenal dengan produk herba kampung dan nasi ulam kering yang mudah dibawa pulang. Nasi ulam kering mengandungi berbagai jenis daun herbal yang dikeringkan, seperti:
- Daun selom
- Daun kaduk
- Daun kesum
- Ulam raja
Produk ini sesuai untuk mereka yang ingin menikmati rasa nasi ulam tradisional walaupun berada jauh dari kampung halaman.
8. Gula Nira Nipah – Manisan Semula Jadi
Kedah, khususnya di kawasan Yan dan Kuala Kedah, terkenal dengan penghasilan gula nira nipah, iaitu gula yang dihasilkan dari air nira pokok nipah. Gula ini mempunyai rasa manis yang lembut, aromatik, yang digunakan dalam banyak masakan tradisional serta minuman.
Gula nira nipah dijual dalam bentuk cecair dalam botol atau dalam bentuk pepejal yang dibungkus. Ia juga sesuai dijadikan oleh-oleh kerana sifatnya yang tahan lama tanpa bahan pengawet.
Produk Padi dan Beras Organik
Sebagai negeri jelapang padi, Kedah terkenal dengan penghasilan beras wangi dan beras organik. Terdapat pelbagai jenama tempatan yang menawarkan beras istimewa seperti:
- Beras wangi Kedah
- Beras herba ponni
- Beras hitam organik
Produk ini dijual dalam pek 1 kg hingga 5 kg dan boleh didapati di pusat jualan LPP, pasar tani, atau outlet pertanian tempatan. Ia juga menjadi pilihan oleh-oleh yang sihat dan praktikal.
Produk Industri Kecil dan Sederhana (IKS)
Banyak usahawan kecil di Kedah menghasilkan produk berkualiti tinggi yang sesuai dijadikan buah tangan, termasuk:
- Serunding daging/ikan
- Sambal kering
- Pes tomyam dan masak lemak
- Kopi kampung (kopi O Kedah)
- Teh misai kucing dan herba kampung
Produk-produk ini biasanya dikemas rapi dalam botol atau pek vakum, dan boleh bertahan lama. Kedai IKS bisa di temukand di pekan-pekan seperti Jitra, Sik, dan Sungai Petani.
Tempat Terbaik Membeli Oleh-Oleh di Kedah
Berikut antara lokasi popular untuk mendapatkan oleh-oleh khas Kedah:
- Pasar Besar Alor Setar
- Kompleks Pekan Rabu (Alor Setar)
- Pasar Tani Mega Sungai Petani
- Gerai Kampung Tradisional di Yan, Pendang, Baling
- Pusat Jualan Produk IKS Kedah